اطلاعات عمومی داروی متوکلوپرامید:
| نام دارو | متوکلوپرامید -metoclopramide |
| گروه دارویی | داروهای گوارشی -کولینرژیک |
| برخی از نام های تجاری | آمپول: متوپامید -دمتیک ـ پلادیک قطره: پلازیلین -پلامیدگات سافت ژل: ژلوکلوپرامید |
| اشکال دارویی | -(قرص) Tab 10 mg -(قطره خوراکی) Drop 4 mg/ml,15 ml -(آمپول) amp 5mg/ml,2ml -(سافت ژل) Liquid filled capsule 10 mg |
| رده دارویی | گروه B قابل استفاده در بارداری: با مطالعات حیوانی شواهدی دال بر خطرناک بودن این دارو مشاهده نشده است. مطالعات انسانی به اندازه کافی در دست نیست |
| کاربرد | -درمان سوزش معده -درمان رفلاکس اسید معده -درمان کاهش حرکات دستگاه گوارش در برخی از افراد -اختلال تخلیه ی معده -این دارو ممکن است به دلایل دیگر برای شما تجویز شده باشد. برای اطلاع از این موارد می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید |
| روش مصرف | -دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید. -دارو را بیش از مقداری که پزشک برای شما تجویز کرده است مصرف نکنید زیرا احتمال بروز عوارض خیلی بد را افزایش می‌دهد. -دارو را نیم ساعت قبل از غذا و قبل از خواب مصرف کنید. مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد. -دوز فرآورده‌ی مایع را به دقت اندازه گیری کنید. از وسیله‌ی اندازه گیری موجود در جعبه‌ی دارو استفاده کنید و اگر وسیله‌ای برای اندازه گیری ندارد، از داروساز خود وسیله‌ی مناسبی برای این کار درخواست کنید |
| برخی از عوارض شایع | همه‌ی داروها ممکن است عوارضی داشته باشند. خیلی از افراد هیچ عارضه‌ای را تجربه نمی‌کنند یا فقط عوارض خفیفی دارند. اگر عوارض زیر یا هر عارضه‌ی دیگری شما را آزار می‌داد یا برطرف نمی‌شد به پزشک خود اطلاع دهید: -خواب آلودگی -اسهال، ناراحتی معده یا استفراغ -احساس ضعف یا خستگی این دارو عوارض دیگری نیز دارد در صورتی که راجع به عوارض دارو سوالی دارید از پزشک خود سؤال کنید. |
| برخی از عوارض نادر | بعضی افراد با مصرف این دارو دچار یک نوع مشکل عضلانی به نام دیسکینزی تاخیری می‌شوند. این عارضه ممکن است بعد از قطع مصرف دارو کمتر شود یا از بین برود اما گاهی نیز باقی می‌ماند. عارضه در افراد مبتلا به دیابت و افراد مسن‌تر خصوصاً خانم‌های مسن افزایش می‌یابد. همچنین این عارضه با دوز های بالا یا مصرف طولانی مدت افزایش می‌یابد اما ممکن است در مصرف کوتاه مدت با دوز پایین نیز اتفاق بیفتد. اگر در کنترل حرکات بدن خود مشکل پیدا کردید یا در صورت مشکل در زبان، صورت، دهان، جویدن و… به پزشک خود اطلاع دهید. اگرچه این عوارض می‌توانند نادر باشند، در صورت مشاهده‌ی هر کدام از موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید: -علائم واکنش آلرژیک -علائم فشارخون بالا یا پایین مثل سردرد خیلی شدید یا گیجی، زمین خوردن یا تغییر در بینایی -لرزش، سختی عضلات یا مشکل در حرکت -بی قراری -مشکل در کنترل حرکات بدن، تغییر تعادل، مشکل در بلع یا تکلم -کوتاهی تنفس، افزایش وزن زیاد یا تورم در دست و پا -بزرگ شدن سینه‌ها، ترشح از نوک سینه، تغییرات قاعدگی در خانم‌ها و مشکل در ایجاد و یا حفظ نعوظ در آقایان -ضربان قلب سریع، آهسته یا غیر طبیعی -عدم توانایی دفع ادرار یا تغییر در تعداد دفعات دفع ادرار -تغییر در بینایی بعضی افراد با مصرف این دارو دچار یک نوع مشکل عضلانی به نام دیسکینزی تاخیری می‌شوند. این عارضه ممکن است بعد از قطع مصرف دارو کمتر شود یا از بین برود اما گاهی نیز باقی می‌ماند. عارضه در افراد مبتلا به دیابت و افراد مسن‌تر خصوصاً خانم‌های مسن افزایش می‌یابد. همچنین این عارضه با دوز های بالا یا مصرف طولانی مدت افزایش می‌یابد اما ممکن است در مصرف کوتاه مدت با دوز پایین نیز اتفاق بیفتد. اگر در کنترل حرکات بدن خود مشکل پیدا کردید یا در صورت مشکل در زبان، صورت، دهان، جویدن و… به پزشک خود اطلاع دهید. |
| برخی از تداخلات | -بعضی داروهای ضدپارکینسون -داروهای ضد جنون -پرومتازین -ریواستیگمین در صورتی‌که در حال مصرف هر دارویی هستید که احتمال عارضه‌ی دیسکینزی تاخیری دارند به پزشک خود اطلاع دهید. داروهای زیادی این عارضه را دارند. به پزشک یا داروساز خود راجع به تمام داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید تا مطمئن شوید با این دارو تداخلی ندارند. |
| برخی از موارد منع مصرف | اگر هر کدام از مشکلات زیر را دارید به پزشک خود اطلاع دهید: -خونریزی گوارشی -سوراخ در مسیر گوارشی -انسداد روده -فئوکروموسایتوما -تشنج -بیماری پارکینسون یا فشار خون بالا |
| سایر نکات | -از مصرف این دارو بیش از 12 هفته خودداری کنید. -اگر در گذشته با مصرف این دارو دچار مشکل عضلانی شده‌اید قبل از مصرف این دارو به پزشک خود اطلاع دهید. -در صورتی‌که دیابت دارید قند خون خود را مرتب چک کنید. -اگر بالای 65 سال سن دارید دارو را با احتیاط بیشتری مصرف کنید. زیرا می‌تواند عوارض بیشتری ایجاد کند. -اگر باردارید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود مشورت کنید. -در صورت شیردهی قبل از مصرف این دارو به پزشک خود اطلاع دهید. -بدون تجویز پزشک دارو را شروع یا متوقف نکنید و دوز دارو را تغییر ندهید. |
اطلاعات تخصصی داروی متوکلوپرامید:
| ساختار مولکولی |  |
| موارد مصرف | -درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی یا جراحی -آهسته بودن و اختلال تخلیه معده -برگشت محتریات معده به مری یا GERD -جلوگیری از پنومونی ناشی از آسپیراسیون -سردرد عروقی -سکسکه مقاوم و فلج معده دیابتیک -افزاینده شیر مادر: رابطه دوپامین و پرولاکتین معکوس یکدیگر است. به طور کلی دوپامین آنتاگونیست ها ،دارویی نداریم که برای این منظور FDA approval داشته باشد،ولی از نظر تئوری یه سری داروها ممکن است تجویز شوند یکی متوکلوپرامید، یکی دومپریدون |
| مکانیسم اثر | -آنتاگونیست D2 است. -در دستگاه گوارش ،با فعال شدن گیرنده دوپامینی، باعث تحریک کولینرژیک و عضله صاف معده را مھار می کند. -سبب افزایش حرکات پریستالتیک مری شده -سبب افزایش فشار اسفنکتر تحتانی مری -تخلیه معده را افزایش داده ولی اثری بر تحریک روده باریک یا کولون ندارند |
| فارماکوکینتیک | -جذب: متوکلوپرامید از دستگاه گوارش سریع است. -متابولیسم: کبدی و نیمه عمر دارو 6-4 ساعت است. -زمان شروع اثر دارو: راه خوراکی 60-30 دقیقه تزریق عضلانی 15-10 دقیقه تزریق وریدی 3-1 دقیقه است. -طول اثر دارو: 2-1 ساعت است. -دفع: عمدتاً کلیوی است |
| عوارض مهم | -سندرم اکستراپیرامیدال( اختلالات حرکات عضلانی هستند که در دو شکل حاد و تاخیری بروزمیکند) -عوارض وابسته با افزایش پرولاکتین: ژنیکوماستی، کاھش میل جنسی، گالاکتوره، اختلالات قاعدگی و… |
