یبوست چیست و چه علائمی دارد؟
یبوست مشکل شایعی است که دفع مدفوع را سخت می‌کند. به دفع مدفوع کمتر از ۳ بار در هفته یبوست می‌گویند. مدفوع ممکن است خیلی سفت یا کوچک باشد و به سختی دفع شود.
علت ایجاد یبوست چیست؟
دلایل زیادی می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند. اگرچه در بیشتر افراد علت یبوست تنها یک عامل نیست.
به طور کلی با افزایش سن بیشتر ممکن است یبوست اتفاق بیفتد. شایع‌ترین دلایل یبوست موارد زیر هستند:
- عارضه‌ی جانبی بعضی از داروها
- رژیم غذایی نامناسب
- بیماری‌های سیستم گوارشی
- بی تحرکی
چه زمانی یبوست خطرناک است؟
این علائم می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشند و در صورت مشاهده‌ی هرکدام از این علائم باید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- خون در‌مدفوع یا بعد از دفع مدفوع
- تب
- کاهش وزن
- احساس ضعف
درمان خانگی یبوست:
بیشتر افراد با انجام کارهای زیر می‌توانند بدون مراجعه به پزشک یبوست را درمان کنند.
برای درمان یبوست این مراحل را انجام دهید:
- اولین قدم برای درمان یبوست این است که مواد غذایی با فیبر بالا مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات مصرف کنید. اگر در برنامه‌ی غذایی شما به اندازه‌ی کافی فیبر وجود ندارد، می‌توانید از فایبرسل، هربوفیبر، پودر دینه برن یا پی-برن استفاده کنید.
- به مقدار کافی آب و سایر مایعات بنوشید. (یکی از دلایل شایع یبوست مخصوصاً در تابستان همین کمبود مایعات است.)
- هنگامی که احساس می‌کنید نیاز به دستشویی رفتن دارید، بلافاصله به دستشویی بروید و مدفوع خود را نگه ندارید زیرا این کار موجب سفت شدن مدفوع و ایجاد یبوست می‌شود.
- اگر با انجام راه‌حل‌های گفته شده یبوست شما برطرف نشد، می‌توانید داروهای ملین مصرف کنید. این داروها کمک می‌کنند دفع مدفوع راحت‌تر شود. ملین‌های مختلفی مثل شربت منیزیوم، شربت لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول (پیدرولاکس) در داروخانه وجود دارد که با مشورت پزشک یا داروساز خود می‌توانید آن‌ها را مصرف کنید. البته با داروهای ملین نیز باید به مقدار کافی یعنی حدود ۶ تا ۸ لیوان آب در روز بنوشید.
*خانم‌های باردار و کودکان زیر ۱۲ سال باید از مصرف ملین‌ها بدون تجویز پزشک خودداری کنند.*
داروی گیاهی برای یبوست:
ملین‌های گیاهی زیادی در داروخانه وجود دارند. بیشتر این فرآورده ها حاوی ملین های محرک‌های روده هستند. این دسته از ملین‌ها کار خود را با افزایش حرکات و انقباضات روده انجام می‌دهند که کمک می‌کند مواد در روده به طرف مقعد حرکت کنند. بعضی از افراد باور دارند داروهای گیاهی هیچ عارضه‌ای ندارند در حالی که این داروها هم در کنار فوایدی که دارند عوارض جانبی و تداخلات دارویی مختلفی دارند. پس هنگام مصرف داروهای گیاهی به موارد منع مصرف و تداخلات آن‌ها توجه کنید.
پسیلیوم و موسیلیوم:
پسیلیوم پودر دانه‌ی اسفرزه و موسیلیوم پودر پوست دانه‌ی اسفرزه است که سرشار از فیبر هستند و برای درمان یبوست استفاده می‌شوند. اسفرزه با جذب آب موجب نرمی و افزایش حجم مدفوع می‌شود. این دو دارو باعث کاهش جذب کلسترول نیز می‌شوند.
سنا:
داروهای درمان یبوست
در فرآورده‌هایی مثل سی لاکس و رولاکس از این گیاه استفاده شده است. این گیاه از دسته ملین‌های محرک روده است و مصرف کوتاه مدت آن معمولاً عارضه‌ی خاصی ندارد. سنا می‌تواند موجب درد شکم، از دست رفتن الکترولیت‌های بدن مخصوصاً پتاسیم، از بین رفتن عملکرد طبیعی روده ها و وابستگی به ملین ها شود. کاهش پتاسیم می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مثل افزایش فشارخون، بی‌نظمی ضربان قلب و ضعف ماهیچه‌ها شود. بنابراین سنا نباید بیش از ۲ هفته مصرف شود. همچنین مصرف طولانی مدت یا با دوزهای بالا از این گیاه می‌تواند موجب آسیب به کبد شود.
معمولاً توصیه می‌شود ملین‌های محرک، گهگاه و در صورت شکست خوردن تغییر رژیم غذایی، ورزش و سایر درمان‌ها مصرف شوند.
سایر داروهای گیاهی که می‌توانید امتحان کنید:
– شربت انجیر – ساشه فیکولاکس
-شربت لاکسی‌هرب
–دایمولاکس
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- زمانیکه علائم جدید هستند یا برای شما نرمال نیستند. مثلاً تغییر در الگوی دفع بدون علت خاصی
- یبوست شدید به طوری که برای چندین روز اصلاً دفع نداشته باشید.
- یبوست طولانی که بیشتر از ۳ هفته طول کشیده باشد.
اگر هنگام دفع درد زیادی دارید. - اگر علائم نگران کننده‌ی دیگری هم دارید. مثل خونریزی، ضعف، کاهش وزن یا تب
- سابقه‌ی سرطان کولورکتال یا بیماری التهابی روده در خانواده
